Είναι ένα κρύο κυριακάτικο πρωινό του Δεκέμβρη 2007 και το τηλέφωνο στο κέντρο επιχειρήσεων της ΕΜΑΚ κτυπάει μετά από κλήση του υπεύθυνου επιχειρήσεων της ΕΟΔ. Τα νέα δεν είναι και πολύ καλά και χρειάζεται άμεση κινητοποίηση για διάσωση σε δύσβατη περιοχή της Πάρνηθας.
Δύο αναρριχητές ενώ βρίσκονταν στο μέσο μιας διαδρομής στο κεντρικό Άρμα, χτυπήθηκαν από μεγάλες πέτρες που αποκολλήθηκαν από ψηλότερα. Κρεμασμένοι κυριολεκτικά στον αέρα, έκαναν αρκετή ώρα να κουνηθούν μέχρι να συνειδητοποιούν τι έγινε. Ο ένας από τους δύο σχοινοσυντρόφους ήταν χτυπημένος πολύ άσχημα και ίσα που απαντούσε στις ερωτήσεις του άλλου, αν ήταν καλά. Ευτυχώς αυτός που ήταν κάπως καλύτερα είχε μαζί το κινητό του και πήρε κατευθείαν το τηλέφωνο του εκπαιδευτή του, που είχε μιλήσει μαζί του νωρίτερα, για να του πει πληροφορίες για τη διαδρομή.
Με τη σειρά του ο εκπαιδευτής πήρε τηλέφωνο όσους μπορούσαν να βοηθήσουν, άλλους εκπαιδευτές ορειβασίας, οδηγούς βουνού και τον υπεύθυνο της ΕΟΔ για να ειδοποιήσει ΕΜΑΚ και ΕΚΑΒ και κάποια ομάδα επιχείρησης. Το ραντεβού ήταν σε μία ώρα στη Μονή Κλειστών.
Αν και μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας, ειδικά για την Ελλάδα, το παραπάνω περιστατικό ήταν το σενάριο για μια από κοινού άσκηση μεταξύ των εκπαιδευτών ορειβασίας της ΕΟΟΑ / οδηγών βουνού, της ΕΟΔ Αττικής της ΕΜΑΚ και του ΕΚΑΒ.
Κύριος σκοπός της άσκησης ήταν η προσέγγιση όλων των σχετικών φορέων με διάσωση σε ορεινό πεδίο, ειδικά σε πεδία μεγάλης κλίσης, η ανίχνευση δυνατοτήτων συνεργασίας και επιχειρησιακών δυνατοτήτων των εμπλεκομένων φορέων, με περαιτέρω σκοπό τη δημιουργία ενός κώδικα επικοινωνίας μεταξύ των φορέων αυτών και την αύξηση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του συνόλου.
Εδώ και πολύ καιρό υπήρχε ένα κακό κλίμα μεταξύ της ομοσπονδίας, των οδηγών βουνού, της ΕΟΔ των ορειβατών και γενικά όλων όσων είχαν άποψη για το τι γίνεται στα βουνά. Πραγματικά δεν έχει σημασία ποιος είχε δίκιο και ποιος άδικο, ποιος είναι καλύτερος από τον άλλο και ποιος ξέρει τα περισσότερα, εξάλλου οι κουβέντες είναι πάντα εύκολες. Όπως είχα παλιότερα πει, το θέμα δεν είναι ποιος είναι ο καλύτερος και ποιος ξέρει τα περισσότερα, αλλά πως μπορούμε όλοι μαζί να κάνουμε περισσότερα. Τελικά φαίνεται υπάρχουν πολλοί που σκέφτονται με αυτόν τον τρόπο και ευτυχώς.
Εδώ και ένα χρόνο με είχε πλησιάσει ο Γιώργος Βουτυρόπουλος και μου είχε πει ότι ο χώρος είναι πολύ μικρός για να υπάρχουν διαφορές. Το αντίθετο μάλιστα, θα πρέπει να δούμε τι μπορεί να κάνει ο καθένας, για να έχουμε κάποιο θετικό αποτέλεσμα. Συμφωνήσαμε ότι θα κάναμε ότι μπορούσαμε ώστε σύντομα να πραγματοποιούσαμε μία κοινή άσκηση και να βλέπαμε τι μπορεί να κάνει ο καθένας. Ο σπόρος για μία δράση κοινή είχε ήδη πέσει. Το καλοκαίρι ο σπόρος είχε αρχίσει να φυτρώνει. Κάποια στιγμή το ξανακουβεντιάσαμε με τον Χρήστο Μπελογιάννη και αρχίσαμε αργότερα να συζητάμε λεπτομέρειες για την εφαρμογή του σχεδίου.
Η ημερομηνία της άσκησης ορίστηκε να είναι η 16η Δεκεμβρίου 2007. Ανεξάρτητα με τις καιρικές συνθήκες η άσκηση θα γινόταν. Για να επιτευχθούν οι σκοποί της άσκησης θα έπρεπε όλες οι μεριές να ενημερωθούν και να προετοιμαστούν κατάλληλα.
Στο σενάριο υπήρχε χώρος για όλους:
Μία ομάδα της ΕΟΔ θα επιχειρούσε στην ορθοπλαγιά, σε άμεση συνεργασία με οδηγούς βουνού, οι οποίοι θα έστηναν όλες τις απαραίτητες αγκυρώσεις για την ασφάλεια όλης της επιχείρησης. Η ομάδα αυτή θα προσέγγιζε τα δύο θύματα, τα οποία βρίσκονταν στο μέσο της ορθοπλαγιάς των εκατό μέτρων και μάλιστα μέσα σε αρνητικό, με πολύ μεγάλη άρνηση. Σε αυτή την ομάδα ήταν και ο Χάρης Συνειφακούλης, γιατρός mountain medicin, της ΕΟΔ Αττικής, ο οποίος θα φρόντιζε για την σωστή ακινητοποίηση των δύο θυμάτων.
Χρησιμοποιώντας ένα βαρούλκο της KONG, θα ανέβαιναν τα θύματα συνοδευόμενα από τους διασώστες, στο πάνω μέρος της ορθοπλαγιάς. Από εκεί, μία δεύτερη ομάδα θα παραλάμβανε το φορείο και θα το μετέφερε για περισσότερο από είκοσι λεπτά σε ένα δύσβατο τοπίο, μέχρι το σημείο όπου θα το παραλάμβανε η τρίτη ομάδα.
Η τρίτη ομάδα, αποτελούμενη κυρίως από άτομα της 1ης ΕΜΑΚ και με υποστήριξη μιας μικρής ομάδας της ΕΟΔ, έπρεπε να στήσουν μία πολύ μακριά κεκλιμένη τυρολέζικη τραβέρσα, μήκους περίπου 120 μέτρων και υψομετρικής διαφοράς περίπου δεκαπέντε μέτρων. Φυσικά όποιοι γνωρίζουν από στήσιμο τραβέρσας, καταλαβαίνουν πόσο δύσκολο είναι τόσο η αγκύρωση όσο και το τέντωμα της. Από εκεί θα ασφαλιζόταν το φορείο και ομαλά θα κατηφόριζε μέχρι το τέλος της τραβέρσας όπου θα περίμενε το ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ, για να παραλάβει τους τραυματίες.
Τελικά σχεδόν όλα έγιναν σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο, με την μόνη διαφορά ότι το ΕΚΑΒ δυστυχώς δεν μπόρεσε να παρευρεθεί. Μαζί με μία άσκηση έρευνας, με τη συμμετοχή κάποιων σκύλων έρευνας της ΕΟΔ Αττικής, που έγινε παράλληλα με την άσκηση διάσωσης, περίπου 50 άτομα από διαφορετικούς φορείς, βρέθηκαν στο Άρμα εκείνη την ημέρα. Ο ίδιος ο διοικητής της 1ης ΕΜΑΚ ήρθε για να παρακολουθήσει από κοντά και να δει τι θα γίνει.
Οι δυσκολίες που παρουσιάστηκαν ήταν πολλές. Το μεγάλο πρόβλημα ήταν η μεγάλη άρνηση της ορθοπλαγιάς. Τα δύο υποτιθέμενα θύματα ήταν κρεμασμένα στο τελευταίο ρελέ της «Αργής πτήσης». Αφού πρώτα ο Μπελογιάννης με αιώρηση μπήκε μέσα στο ρελέ, κατόπιν «κάλεσε» μέσα τον γιατρό, που κατέβηκε αμέσως μετά, για να ακινητοποιήσει με νάρθηκες και κολάρα, τα θύματα. Ακολούθως μετά κατέβηκε άλλος διασώστης μαζί με το φορείο για να παραλάβει τον «βαριά» χτυπημένο. Κρεμασμένοι εντελώς στον αέρα, ήταν σχεδόν αδύνατο να τοποθετηθεί το θύμα μέσα στο φορείο. Τελικά, μετά από αρκετή συνεργασία όλης της ομάδας, το δύσκολο κομμάτι επετεύχθη. Το δεύτερο «θύμα» δεν μπήκε σε φορείο, αλλά ανέβηκε με διαφορετική τεχνική, αφού δεν ήταν τόσο «χτυπημένο». Διάφορα άλλα θεματάκια, όπως αυτό της σωστής αγκύρωσης του μεγάλου φορτίου, των τριβών των σκοινιών, κλπ, αντιμετωπίστηκαν γρήγορα και αποτελεσματικά.
Ένα άλλο πρόβλημα ήταν το τέντωμα της τραβέρσας, οι μεγάλες τάσεις στα άκρα της, οι αγκυρώσεις, το σωστό μήκος και ο τρόπος εισόδου του φορείου. Η κάτω αγκύρωση, σημειωτέων, έγινε πάνω σε μία γκορτσιά ισοσταθμισμένη με δύο οχήματα. Χρησιμοποιήθηκε και δυναμόμετρο, ώστε να είμαστε σίγουροι ότι δεν θα ξεπεραστούν οι συντελεστές στατικής ασφάλειας, που συνήθως στην διάσωση είναι 10 ή και μεγαλύτεροι.
Ο πολύ γνωστός ορειβάτης και σκηνοθέτης Παύλος Τσιαντός, κινηματογράφησε όλη την επιχείρηση. Έτσι όλα αυτό το κινηματογραφικό υλικό θα μπορέσει να χρησιμοποιηθεί για να κάνουμε την αξιολόγηση της άσκησης και να μάθουμε ακόμα περισσότερα.
Το ηλιόλουστο, αλλά κρύο αυτό πρωινό του Δεκέμβρη, «διασώσαμε» όχι τόσο τους δύο ορειβάτες, αλλά την θέληση για συνεργασία. Κάθε ομάδα δούλεψε τη δική της τεχνική, υπήρχαν κάποιες διαφορές στις απόψεις, έγιναν κάποια λάθη, καθυστερήσαμε ίσως στον απεγκλωβισμό, αλλά σίγουρα μαζέψαμε αρκετό υλικό για να επεξεργαστούμε. Βρήκαμε σημεία που πρέπει να δουλέψουμε περισσότερο, αποκτήσαμε μία ακόμα εμπειρία, κάποια κοινά σημεία τριβής και είδαμε ότι αδύνατο δεν είναι τίποτα.
Α. Ασσαριωτάκης, ΕΟΔ Αττικής
