Πριν πάμε σε κάποιο χιονισμένο βουνό, είτε για ορειβασία , είτε για σκι, καλό είναι να ξέρουμε τις συνθήκες που επικρατούσαν τις τελευταίες ημέρες πριν πάμε εμείς. Τα τρία βασικά στοιχεία που πρέπει να γνωρίζουμε είναι η χιονόπτωση, η θερμοκρασία και ο αέρας.
Όπως έχουμε πει, αυξημένη χιονόπτωση ειδικά σε μικρό χρονικό διάστημα, δίνει πολλές πιθανότητες για χιονοστιβάδα, μέσα στα επόμενα εικοσιτετράωρα. Ειδικά αν οι θερμοκρασία του αέρα παραμείνει πολύ χαμηλή και το χιόνι παραμένει στην ίδια κατάσταση χωρίς να «κάθεται». Οι θερμοκρασίες όμως στην Ελλάδα δεν είναι πολύ χαμηλές. Αυτό είναι καλό μέχρι ενός ορισμένου σημείου, γιατί το χιόνι λιώνει γρηγορότερα και κολλάει πιο εύκολα στο άλλο χιόνι. Αν όμως το λιωμένο χιόνι παγώσει πριν πέσει το φρέσκο χιόνι, τότε δημιουργείται πιθανότητα χιονοστιβάδας. Τέλος ο αέρας έχει την τάση να συσσωρεύει ποσότητες χιονιού σε κοιλώματα αλλά και στις υπήνεμες βουνοπλαγιές. Το συσσωρευμένο αυτό χιόνι έχει πολλές πιθανότητες να δώσει χιονοστιβάδα.
Όταν πάμε στο βουνό, τότε κοιτάμε η διαδρομή που θα επιλέξουμε να είναι όσο το δυνατόν πιο ασφαλής. Δηλαδή αποφεύγουμε να τραβερσάρουμε σε πλαγιές, ή ρεματιές κάτω από κορυφές με κορνίζες, αποφεύγουμε τις πλαγιές όπου το χιόνι έχει μεγάλες τάσεις (δηλαδή πλαγιές με κυρτώματα). Μην ξεχνάμε ότι οι περισσότερες χιονοστιβάδες γίνονται σε πλαγιές 30-45 μοίρες.
Προτιμάμε να κινούμαστε στις ράχες όπου είναι δυνατόν, ή όσο ψηλότερα γίνεται, ώστε αν κόψουμε μια χιονοστιβάδα να είμαστε κοντά στην γραμμή εκκίνησης της και οι πιθανότητες να θαφτούμε βαθιά να είναι μικρές.
Κάνουμε το τεστ σκληρότητας και υγρότητας. Σκάβουμε δηλαδή ένα χαντάκι στο χιόνι, τόσο βαθύ όσο να συναντήσουμε το παρακάτω στρώμα χιονιού και κατόπιν το πιο κάτω κλπ. Λειαίνουμε λίγο με το γάντι την κάθετη πλευρά και ελέγχουμε το χιόνι (όπως σωστά ανέφερε και ΑΤ400). Αν μεταξύ των στρωμάτων οι αλλαγές είναι πολύ μεγάλες, τότε οι πιθανότητες για χιονοστιβάδα είναι μεγάλες.
Α. Σκληρότητα
1. Πολύ χαμηλή. Βυθίζεται η γροθιά με το γάντι
2. Χαμηλή. Βυθίζονται τα δάκτυλα με γάντι
3. Μέτρια. Βυθίζεται ένα δάχτυλο
4. Υψηλή. Μπαίνει μόνο η άκρη από το πιολέ ή ένα στυλό
5. Πολύ υψηλή. Βυθίζεται μόνο λάμα μαχαιριού
6. Πάγος
Β. Υγρότητα (δεν ξέρω αν υπάρχει τέτοια λέξη!)
1. Στεγνό. Δε γίνεται χιονόμπαλα
2. Νοτισμένο. Γίνεται στεγνή χιονόμπαλα
3. Υγρό. Φαίνεται να έχει νερό η χιονόμπαλα, αλλά δεν βγαίνουν σταγόνες
4. Πολύ υγρό. Μπορούν να βγουν σταγόνες.
5 Λασπόχιονο. Χιόνι γεμάτο με νερό.
Ένα άλλο τεστ που μπορούμε να κάνουμε είναι να σκάψουμε πάλι βαθιά μέχρι το επόμενο στρώμα του χιονιού και λίγο πιο κάτω. Κατόπιν στο πάνω στρώμα του χιονιού σχηματίζουμε ένα τραπέζιο σκαλίζοντας το μέχρι το κάτω στρώμα του χιονιού και με την μεγάλη του βάση προς το σκαμμένο μέρος. Στην στενή του βάση βάζουμε το φτυαράκι ή το πιολέ και σπρώχνουμε το κομμάτι. Αν ξεκολλήσει εύκολα, τότε η συνοχή, μεταξύ των στρωμάτων είναι μικρή και μπορεί να γίνει χιονοστιβάδα. Επαναλαμβάνουμε το ίδιο για όλα τα στρώματα του χιονιού.
Το τεστ αυτό έχει διάφορα μειονεκτήματα, όπως την υποκειμενικότητα και το γεγονός ότι δείχνει τη σταθερότητα σε ένα σημείο και λίγο παρακάτω το χιόνι μπορεί να έχει διαφορετική συμπεριφορά.
Τέλος όταν είναι να περάσουμε μία ύποπτη πλαγιά κάνουμε τα εξής:
Πρώτον αναρωτιόμαστε αν πρέπει οπωσδήποτε να το κάνουμε.
Αν ναι, τότε πρέπει να βρούμε το καλύτερο σημείο.
Πάντα περνάμε ένας, ένας.
Αν ασφαλίζουμε αυτόν που περνάει, ποτέ δεν είμαστε δεμένοι στο ίδιο σκοινί έτσι ώστε αν παρασυρθεί ο ένας να μην τραβήξει το σκοινί και τον άλλο.
Ανοίγουμε τη ζώνη του σακιδίου και αν είναι δυνατόν βγάζουμε και τον ένα ώμο, ώστε να προλάβουμε να το βγάλουμε γρήγορα αν χρειαστεί.
Βγάζουμε και τους ιμάντες του πιολέ και αν είμαστε με ορειβατικά σκι, βγάζουμε και τα λουράκια ασφαλείας.
Κλείνουμε καλά το αντιανεμικό μας και βάζουμε και την κουκούλα.
Αν έχουμε ARVA ή άλλο πομποδέκτη, τον βάζουμε σε θέση TRANSMIT και τον βάζουμε κάτω από τα ρούχα μας.
Αν έχουμε σκοινί χιονοστιβάδας (κορδέλα με βελάκια και ενδείξεις ανά 2 μ.) το ανοίγουμε και δένουμε πάνω μας τη σωστή πλευρά.
Αν ενεργοποιήσουμε χιονοστιβάδα προσπαθούμε κατ? αρχάς να μείνουμε έξω από αυτή.
Αλλιώς αν μας παρασύρει, αφήνουμε λουράκια, πιολέ, σακίδια, σκι και γενικά ότι εξέχει από πάνω μας.
Προσπαθούμε να κάνουμε κινήσεις κολύμβησης ύπτιου με την πλάτη στη χιονοστιβάδα και το κεφάλι πάνω. Κρατάμε όμως το στόμα μας κλειστό!
Τα τελευταία δευτερόλεπτα που η χιονοστιβάδα τείνει να σταματήσει κάνουμε μια δυνατή προσπάθεια για πάνω και προσπαθούμε να αγκαλιάσουμε με τα χέρια μας το χώρο μπροστά από το πρόσωπο μας για να κρατήσουμε χώρο για να έχουμε αέρα.
Εύκολα να τα λες, αλλά άντε κάντα !!
ΒΑΘΜΟΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ | ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΧΙΟΝΙΟΥ |
1 ΧΑΜΗΛΟΣ | Το χιόνι είναι συνήθως σταθερό και οι χιονοστιβάδες είτα από φυσική αιτία είτε από ανθρώπινη, είναι πολύ δύσκολη. |
2 ΜΕΤΡΙΟΣ | Ασταθής πλάκες είναι πιθανές στις πιο απότομες πλαγιές. Φυσικές χιονοστιβάδες είναι απίθανες αλλά ίσως να μπορούν προκληθούν από άνθρωπο. |
3 ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ | Ασταθής πλάκες είναι περισσότερο από πιθανές στις απότομες πλαγιές. Φυσικές χιονοστιβάδες είναι πιθανές και πολύ πιο πιθανές να προκληθούν από άνθρωπο. |
4 ΥΨΗΛΟΣ | Ασταθής πλάκες είναι πιθανές σε πλαγιές ακόμα και με χαμηλή κλίση. Φυσικές και ανθρώπινες χιονοστιβάδες είναι πολύ πιθανές. |
5 ΑΚΡΑΙΟΣ | Εξαιρετικά ασταθής πλάκες σε όλες τις κλίσεις και προσανατολισμούς των πλαγιών. Πιθανές μεγάλες καταστρεπτικές χιονοστιβάδες |